Interne bronnen raadplegen
Om signalen van stress op team en organisatieniveau te vinden, kun je diverse informatiebronnen benutten. Veel daarvan ‘zijn er toch al’.
Je kunt denken aan:
- verzuimcijfers, en dan vooral de reden van verzuim,
- verloopcijfers en informatie uit exit-interviews,
- de Risico Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E), soms inclusief medewerkersvragenlijsten,
- resultaten (op groepsniveau) van een uitgevoerd preventief medisch onderzoek (PMO),
- een onderzoek werkbeleving, medewerker tevredenheidsonderzoeken en benchmarks.
Signalen
Daarnaast zijn er allerlei signalen die als ze veel voorkomen een indicator kunnen zijn van een hoge of oplopende werkdruk. Wanneer meer dan drie van de volgende signalen aanwezig zijn, is de kans groot dat werknemers te maken hebben met een oplopende werkdruk.
Veranderde communicatie
- Minder open communicatie
- Gejaagd gedrag/ geïrriteerd gedrag, meer conflicten
- Slechter naar elkaar luisteren
- Frequent klaaggedrag, cynisme
- Gebruik van sterk emotioneel geladen woorden als ‘vreselijk’, ‘ontzettend’
- Weinig deelname aan discussies tijdens overleggen
Veranderde besluitvormingsprocessen
- Beslissingen worden te snel en niet doordacht genomen
- Er wordt te lang gewacht met het nemen van beslissingen
- Meer brandjes blussen en onvoldoende tijd voor structurele zaken
- Ideeën worden van tafel geveegd nog voordat iemand is uitgesproken
- Mensen willen niet meer meedenken over nieuwe initiatieven
- Mensen worden subassertiever en passiever, en laten de leider beslissingen nemen
Veranderde opstelling naar collega’s
- Afnemende interesse in collega’s
- Nauwelijks nog aandacht voor de problemen van collega’s
- Ieder gaat meer voor zich werken, geeft geen hulp meer aan collega’s
- Bepaalde collega’s worden ontlopen
- Tolerantie en geduld jegens collega’s neemt af, er ontstaan conflicten
- Overmatige reacties op fouten van collega’s
Veranderde prestaties
- Werktempo lager
- Beduidend mindere prestaties dan vroeger
- Niet nakomen van afspraken
- Minder aanpassingsvermogen: problemen lijken groter dan voorheen
- Frequenter om hulp vragen
- Veel uitzendkrachten ingehuurd
- Meer fouten en klachten
- Achterstanden in werk
Veranderde aanwezigheid
- Toename van kort, frequent ziekteverzuim
- Teamleden komen vaker te laat of gaan eerder weg
- Collega’s vallen kort na elkaar uit: als de een hersteld is, valt de volgende uit omdat het werk van de collega moest worden opgevangen (domino-effect)
- Er wordt geen verlof meer opgenomen, er ontstaan ‘verlofstuwmeren’
- Ongewenst verloop neemt toe
Toelichting
De signalen in deze checklist zijn grofweg te onderscheiden in ‘meer vechtgedrag’ en ‘meer vluchtgedrag’. Bij vechtgedrag gaan mensen ‘de strijd aan’. Bij vluchtgedrag gaan mensen juist meer ‘de strijd ontwijken’. Dit zijn individuele reacties. Niet alle groepsleden hebben dezelfde reacties. Vaak hebben mensen juist een voorkeur voor een van de twee stijlen. Bij groepsprocessen veroorzaken deze uitersten in gedrag extra druk binnen de groep. Niet alle signalen in deze checklist zijn per definitie een gevolg van ongezonde werkdruk. Als er duidelijk veranderingen zijn waar te nemen, ga dan samen na wat daar de oorzaken van zijn.
