Veel organisaties in het verzekeringswezen werken met door hen zelf ontwikkelde of op maat gemaakte software (computerprogramma’s). Bij het ontwikkelen van dergelijke nieuwe software is het van groot belang deze af te stemmen op zowel de taak als de gebruiker. Dit vergroot de gebruiksvriendelijkheid en de productiviteit en maakt het werk minder belastend. Deze positieve effecten kunnen vaak betrekkelijk eenvoudig bereikt worden door een aantal praktische basisprincipes te hanteren. ICT’ers en ontwikkelaars van software kunnen hiervoor extra scholing volgen.
Arbo-effecten
Goed ontworpen, gebruiksvriendelijke software zorgt ervoor dat werknemers hun taken prettiger, effectiever en met minder ergernis kunnen uitvoeren. Dergelijke software:
- voorkomt onnodige mentale belasting door:
- een verminderd beroep op het geheugen van de gebruiker;
- het wegnemen van onzekerheid bij de gebruiker over de taakuitvoer;
- een op de werknemer aangepaste complexiteit;
- betere presentatie van de informatie.
- voorkomt RSI/CANS-klachten door terugdringing van het aantal muis- en toetsenbordhandelingen.
Winstpunten en investeringen
Winstpunten
Door software gebruiksvriendelijk te (laten) ontwerpen wordt de productiviteit verhoogd.
Investeringen
- Het gebruiksvriendelijk ontwerpen van software hoeft geen extra tijd en geld te kosten als de ontwikkelaars eenmaal beschikken over de vereiste kennis en die direct in het ontwerptraject kunnen toepassen.
- In het begintraject is wel extra tijd nodig voor afstemming met de latere gebruikers. Dit nadeel wordt gecompenseerd doordat het concept van het product beter aansluit bij hun wensen. Hierdoor zijn achteraf minder aanpassingen nodig.
- Het kan nodig zijn om ontwikkelaars van software een cursus mens-computerinteractie te laten volgen. In de regel is een tweedaagse cursus hiervoor afdoende. De kosten hiervan bedragen ongeveer € 800.
Wettelijke eisen
De software die werknemers gebruiken bij het verrichten van beeldschermwerk voldoet aan ergonomische eisen.
- De software is aangepast aan de te verrichten taak.
- De software is gemakkelijk te gebruiken en aan te passen aan het kennis- en ervaringsniveau van de gebruiker.
- De software verschaft de gebruiker gegevens over de werking ervan.
- De software maakt informatie zichtbaar in een vorm en een tempo die zijn aangepast aan de gebruiker.
Wensen
Softwareontwikkelaars zijn geschoold op het gebied van gebruiksvriendelijk ontwerpen. Het ontwerp van de software maakt het gebruik van sneltoetsen mogelijk.
Tips
Onderstaande tips helpen bij het gebruiksvriendelijk ontwerpen van software
Voor teams en leidinggevenden
Als een afdeling zelf invloed kan uitoefenen op de aankoop of ontwikkeling van software, is het verstandig te letten op het volgende:
- Maak vóór aankoop van nieuwe software een lijst met minimale eisen en wensen. Bespreek deze lijst met de ICT-verantwoordelijken, zodat zij hier bij hun aankoop- of ontwerpkeuze gebruik van kunnen maken.
- Maak afspraken met de ICT-verantwoordelijken over een gebruikersonderzoek voordat zij de software aanschaffen. Dit onderzoek moet uitwijzen of de software aansluit bij en aangepast kan worden aan de taken en wensen van werknemers.
- Maak bij het (laten) ontwerpen van nieuwe software afspraken over het beoordelen van een eerste ontwerp, zodat tussentijds bijsturen mogelijk is. Stel uit de groep toekomstige gebruikers een testpanel samen dat de nieuwe software test op gebruikersvriendelijkheid.
Voor arboprofessionals
Voor de binnenkant (dat wat de software kan) gelden andere eisen dan voor de buitenkant (de user-interface). De binnenkant kan gerust heel technisch zijn, maar bij de buitenkant moet gebruiksvriendelijk voorop staan. Vraag aan de ontwerper van de userinterface of hier specialisten op dit terrein bij zijn of worden betrokken. Gaat het om een nieuw ontwerp of aanpassing van bestaande software, werk dan met gebruikerstesten om dan eindgebruikers tussentijds bij het ontwerpproces te betrekken.
Voor or’en
Spreek met de leidinggevende af dat nieuwe software vóór aankoop of ontwerp standaard wordt getest op gebruiksvriendelijkheid.
Extra info
- Ergonomische eisen voor het gebruikersvriendelijk ontwerpen van software staan vermeld in de norm ISO 9241. In deel 10 staan de kenmerken voor een goede dialoog tussen software en gebruiker.
- Een cursus/workshop mens-computerinteractie voor ICT’ers leert ontwerpers en inkopers van software:
- te bepalen hoe gebruiksvriendelijke schermen eruit zien;
- vast te stellen welke informatie voor de gebruiker van belang is;
- te bepalen hoe een dialoog tussen software en gebruiker de taakuitvoering ondersteunt;het daadwerkelijk bouwen van de schermen en dialogen.
- De Stichting Ergonomie Opleidingen Nederland geeft dergelijke workshops.
- Er bestaat een actieve Nederlandse vereniging van mensen met een professionele belangstelling voor mens-computerinteractie: CHI-Nederland (CHI staat voor Computer-Human-Interaction).
