Wat kan een werknemer doen bij ongewenst gedrag en hoe kan hij zulk gedrag voorkomen en beperken? Wat kan een leidinggevende of coach/begeleider doen om hem hierin te ondersteunen? Een overzicht van wat op het niveau van een individuele werknemer mogelijk en verplicht is.
Waarom?
Ongewenst gedrag terugdringen en gewenst gedrag bevorderen vermindert de kans op stressklachten. Dit vermindert op zijn beurt de kans op verzuim en verhoogt de productiviteit. Het toepassen van een individuele aanpak kost tijd en kan kosten met zich meebrengen.
Wettelijke eisen
Binnen het algemeen arbeidsomstandighedenbeleid hoort de werkgever een beleid te voeren ter voorkoming – en als dat niet mogelijk is beperking – van psychosociale arbeidsbelasting. Psychosociale arbeidsbelasting bestaat uit ongewenst gedrag en werkdruk. Dit betekent concreet dat de werkgever de risico’s van ongewenst gedrag inventariseert in de RI&E en in het daarbij horende plan van aanpak aangeeft hoe hij die aanpakt. De werkgever hoort werknemers ook doeltreffend voor te lichten over de risico’s waaraan zij bloot staan en de maatregelen die zijn genomen om deze risico’s te voorkomen of te beperken.
Aanbevelingen
Een goede individuele aanpak voor ongewenst gedrag voldoet aan de volgende kenmerken en stappen:
- Werknemers krijgen de ruimte om knelpunten op het gebied van ongewenst gedrag kenbaar te maken bij hun leidinggevende.
- Werknemer en leidinggevende gaan samen na wat de oorzaken voor de knelpunten zijn en wat ze kunnen doen om ongewenst gedrag zoveel mogelijk te voorkomen en te beperken.
- Als zich ondanks alle inspanningen toch ongewenst gedrag voordoet, weten werknemers bij wie ze terecht kunnen om dit aan te kaarten en ondersteuning te krijgen.
Tips
Voor werknemers
- Heb je met ongewenst gedrag te maken gekregen? Kom dan eerst tot rust om te herstellen. Meld het incident. Overleg met je leidinggevende of collega’s over wat er is gebeurd. Maak een afspraak met de vertrouwenspersoon en overweeg of je aangifte wilt doen bij de politie.
- Kijk naar de handreikingen ongewenst gedrag voor werknemers om te weten wat je verder kunt doen. Als je zelf met ongewenst gedrag te maken krijgt, maar ook als je dit bij anderen ziet gebeuren.
- Beheerst een incident na enkele weken nog steeds je gedachten, houd je lichamelijke of mentale klachten en blijf je slecht slapen? Zoek dan professionele hulp via de vertrouwenspersoon, bedrijfsarts of huisarts.
- Heb je het idee dat een incident met ongewenst gedrag voorkomen had kunnen worden? Bespreek dit dan met je leidinggevende. Of breng het via de vertrouwenspersoon naar voren.
Voor leidinggevenden
Als leidinggevende ben je verantwoordelijk voor het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag bij je werknemers. In de teamaanpak ongewenst gedrag staat beschreven wat je op teamniveau kunt doen. In deze oplossing staan tips op het niveau van de individuele werknemer.
- Zie of hoor je ongewenst gedrag richting een of meer van je werknemers? Onderneem dan actie, zoals beschreven in de handreiking voor leidinggevenden bij ongewenst gedrag.
- Ken de signalen die erop kunnen wijzen dat een werknemer last heeft van ongewenst gedrag en pesten:
- Ongewenst gedrag in het algemeen: zich terugtrekken, prikkelbaar zijn, gespannen houding, somber, snel schrikken, vermoeidheid, ongezonder eten, overmatig drinken, roken.
- Specifieke signalen van pesten: vermijdingsgedrag, onverklaarbare fouten maken, herhaaldelijk verzuimen, verzoeken om roosterwijziging of overplaatsing zonder duidelijke redenen, ontslag (willen) nemen.
- Ga met individuele werknemers in gesprek als je bovenstaande signalen ziet. Wijs op de handreikingen voor werknemers, de mogelijkheid van een gesprek met een vertrouwenspersoon en de ruimte voor overleg met de bedrijfsarts bij lichamelijke of geestelijke klachten. Bespreek ook de optie van aangifte bij de politie en geef aan welke steun de werknemer hierbij kan verwachten van de werkgever.
Tips voor arboprofessionals
- Leer werknemers en leidinggevenden signalen van ongewenst gedrag te herkennen.
- Zorg dat beide groepen de weg weten naar professionele hulp (vertrouwenspersoon, bedrijfsarts).
