Stress herkennen en bespreekbaar maken

Wie signalen van ongezonde werkdruk tijdig herkent en bespreekbaar maakt, kan veel ellende voorkomen. Die signalen zijn namelijk een bekende voorloper van verzuim. Het lastige is dat in vergelijkbare situaties de ene werknemer sneller ongezonde werkdruk ervaart dan de andere. We zijn hierin allemaal verschillend. Daarom is het zaak om de diverse signalen goed te leren herkennen. Vervolgens is het van belang om ze op de juiste manier te bespreken.

Waarom?

Tijdig herkennen en bespreken biedt verkleint het risico dat werknemers langdurig stress ervaren, langdurig verzuim en biedt de beste kans er iets aan te doen. Herkennen en bespreken vraagt tijd, focus en voor sommige leidinggevenden oefening.

Wettelijke eisen

De werkgever besteedt binnen zijn arbeidsomstandighedenbeleid gestructureerd aandacht aan het voorkomen van stress door te hoge werkdruk. Is voorkomen niet mogelijk, dan is het beleid erop gericht de hoge werkdruk zoveel mogelijk te beperken.

Tips

Voor werknemers

  • Ervaar je zelf signalen van ongezonde werkdruk? Laat die dan voor wat ze zijn, maar bespreek ze met het doel om gerichte maatregelen te nemen. Dit kan in een gesprek met je leidinggevende of, bij medische klachten, met de bedrijfsarts. Soms kan een collega, goede vriend of vriendin ook de juiste feedback geven.
  • Kijk eens naar deze korte video (45 sec) van psycholoog Lidewy Hendriks over het belang van signalen van ongezonde werkdruk of burnout.
  • De grootste valkuil is om geen tijd te nemen en geen energie te stoppen in signalen, met als excuus dat de werkdruk daar nu te hoog voor is.
  • Concrete tips als je te veel stress ervaart:
    • Ga bij jezelf na of je de signalen herkent en of er iets aan de hand is;
    • Zorg dat er op een dag ook momenten zijn dat je niets hoeft te doen;
    • Gun jezelf zelf de tijd om rustig te eten;
    • Neem tijd voor een grote pauze op een plek waar je niet gestoord kunt worden door werkzaken. Minimaal een half uur na maximaal vijf uur werken. Ga bij goed weer naar buiten, bijvoorbeeld voor een lunchwandeling;
    • Wind je niet op over kleine zaken die eigenlijk niet zo belangrijk zijn;
    • En bij grote zaken… bespreek ze en blijf er niet mee rond lopen;
    • Zoek een actieve vorm van afleiding in sport, vrienden of een hobby. Dit voorkomt piekeren en geeft je energie;
    • Voorkom afleiding als je iets af moet maken. Doe de deur dicht en zet de telefoon uit, of blokkeer de agenda zichtbaar voor anderen.
  • Verzuim je op dit moment? Vraag je dan af hoe je zo goed mogelijk van je klachten kunt herstellen. En zodra je eraan toe bent: ook hoe ze zijn ontstaan. Kijk daarbij verder terug, niet alleen naar ‘de laatste druppel die de emmer deed overlopen’ maar ook naar de rest van het water in die emmer! Vraag je af of er werkzaamheden zijn die je nog wel of geleidelijk weer kunt uitvoeren. Dit kunnen in overleg ook andere werkzaamheden zijn, zowel binnen als buiten je eigen organisatie.
  • Verzuim je niet, maar heb je ernstige klachten? Zoek hulp: bij je leidinggevende, een HR-adviseur, de bedrijfsarts of de huisarts. Hoe eerder je met je stressklachten aan de slag gaat, hoe beter!

Voor leidinggevenden

  • Leer signalen te herkennen. Ze kunnen duidelijk maken dat een werknemer te maken heeft met ongezonde werkdruk.
  • Een eenvoudige methode om signalen van een ander te bespreken is de ik-ik-jij-methode.
  • Door de werknemer met de signaallampmethodiek vragen te stellen leer je hem vroege alarmsignalen te herkennen. Ook ontdekt hij wat hem helpt weer in balans te komen;
  • Verzuimt een medewerker en is er sprake van werkdruk
    • Neem klachten en verzuimmelding medewerker serieus,
    • Regel snel een gesprek om te horen wat op de werkplek een rol speelt,
    • Regel binnen twee weken een gesprek met de bedrijfsarts, zodat deze vanuit zijn rol de ernst kan inschatten en advies kan geven,
    • Wees bereid om serieus naar de oorzaken in het werk te kijken. Durf daarbij ook naar de eigen rol te kijken, zoals hoeveelheid steun, waardering en betrokkenheid. Of de wijze van leidinggeven (link naar situationeel LG),
    • Zijn er verbeterkansen op het werk of in de medewerker zelf, zet die snel in gang. Dank aan trainingen (assertiviteit, communicatie, plannen of timemanagement), begeleiding door ervaren collega, bedrijfsmaatschappelijk werk, vertrouwenspersoon (ongewenst gedrag), coaching of therapie gericht op stressvermindering.
    • Bespreek in het team het belang van melden van klachten en wat mogelijke oplossingen en interventies kunnen zijn.
    • Bespreek bij stucturele problemen deze met het eigen management en/of HR
  • Is een werknemer uitgevallen door stressklachten, dan is het van belang tot een realistische voorspelling  te komen over werkhervatting. Een overmatig ambitieus werkhervattingsplan werkt averechts! De ‘Return to work calculator®’ geeft heel snel een voorzichtige grove inschatting van de verzuimduur. Een prognose maken is ook mogelijk. Hiervoor is naast gegevens over de leeftijd en opleiding van de werknemer ook diens eigen inschatting van de verzuimduur nodig. Verder moet de diagnose duidelijk zijn (overspanning, depressie of angststoornis).

Extra info

  • In leerzame korte filmpjes van de mobiliteitsbranche is te zien hoe je het op een goede en minder goede manier kan reageren op medewerkers die gestrest zijn.
  • ‘In gesprek over stress’ is een artikel met praktische handvatten om tot oplossingen voor stress te komen.
  • Een goed en compact boekje om onnodige stressgedachten af te leren is ‘Beren op de weg, spinsels in je hoofd’ (T. IJzermans).