Werken met tablet en smartphone

Steeds meer werknemers maken ook voor hun werk gebruik van een tablet en/of een smartphone. Nieuwe hulpmiddelen leveren nieuwe arborisico’s op. Goede introductie en voorlichting en verstandig gebruik in de praktijk houden werken met tablets en smartphones gezond. Dit voorkomt uitval en bevordert de productiviteit. Tablets en smartphones zijn relatief nieuw, wetenschappelijk onderzoek naar de risico’s en oplossingen is er nog niet. In deze maatregel staat beschreven hoe gezond werken met tablets en smartphones kan worden gestimuleerd.

Waarom?

Werknemers die slim gebruikmaken van tablets en smartphones zijn flexibeler en productiever doordat ze hiermee overal kunnen werken. Ook kunnen ze werk en privé gemakkelijker combineren. Met aanschaf, gebruik en beheer zijn investeringen gemoeid. Ongezond gebruik kan leiden tot meer RSI/CANS en mentale overbelasting door een gevoel van continu bereikbaar (moeten) zijn.

Deze eisen stelt de wet

Een plek waar werknemers meer dan 2 uur per dag beeldschermwerk uitvoeren moet voldoen aan een aantal ergonomische eisen.

Dat houdt het volgende in

  • De werkgever zorgt ervoor dat werknemers bij beroepsmatig werken met mobile devices zoals een tablet of smartphone voldoen aan de ergonomische eisen , zoals te lezen zijn in de oplossing Ergonomische inrichting werkplek. Het maakt daarbij niet uit of de werknemer de genoemde werkmiddelen thuis, op zijn flexibele werkplek of een werkplek elders gebruikt.
  • De werknemers ontvangen voldoende voorlichting over de wijze waarop zij de werkplek moeten instellen.
  • De software die werknemers gebruiken moet voldoen aan de ergonomische eisen, passen bij de te verrichten taak en zonder onnodige gezondheidsrisico’s te gebruiken zijn.

Dit zijn goede aanvullingen

  • Benut de voordelen van deze mobile devices: ze zijn zeer geschikt om op iedere plek en ieder moment dat het de gebruiker uitkomt kortdurend beeldschermwerk te doen.
  • Besef wel dat ze niet voor alle werkzaamheden inzetbaar zijn. De beperkte omvang van het scherm maakt een tablet en zeker een smartphone ongeschikt voor langdurig beeldschermwerk. Vanwege de kleine tekens is van dichtbij kijken noodzakelijk en dat is extra vermoeiend voor de ogen. Door de schermgrootte ontbreekt bovendien het overzicht in programma’s waar dat nodig is.
  • Vermijd langdurig en intensief gebruik van een kale tablet of een smartphone. Vanwege de ongezonde werkhouding is zulk gebruik onverstandig.
  • Laat werknemers wennen aan het gebruik, bouw het op. Ons lichaam heeft een groot aanpassingsvermogen, maar daar is altijd wel wat tijd voor nodig. Net als iemand die begint met hardlopen. Rustig opbouwen is het devies!

Praktische tips

Voor werknemers

  • Voorkom bij gebruik van een smartphone, tablet of vergelijkbare mobile device langdurig gebruik in één en dezelfde houding. Wissel af met andere taken en verander regelmatig van positie.
  • Van dichtbij kijken naar een mobile device is inspannend. Kijk regelmatig ook eens de ruimte in, of naar buiten.
  • Duurt het gebruik van een tablet langer dan twee uur op een dag? Werk dan altijd met een los toetsenbord en breng de tablet omhoog tot de bovenzijde op of net onder ooghoogte staat. Bij zulk langdurig gebruik is dit wettelijk verplicht.
  • Is er een grote hoeveelheid tekst in te voeren? Gebruik dan liever een laptop met extern toetsenbord, of een desktopcomputer. Valt de keuze toch op een tablet, werk dan in elk geval met een los toetsenbord. Invoeren van tekst via het scherm is extra belastend. Ook gaat het beduidend langzamer dan invoeren via een los toetsenbord.
  • Laat het lichaam wennen aan werk met een mobile device, zeker als het om beginnend gebruik gaat. Ga er niet direct uren mee aan de slag.
  • Wie kleine computers gebruikt, moet ze vaak ook vasthouden. Dit geeft extra lichamelijke belasting. Het alternatief, zo’n computer op schoot leggen, betekent dat de nek extreem naar voren moet buigen. Voorkom daarom langdurig vasthouden in één houding of langdurig op schoot leggen.
  • Een tablet of smartphone is zodanig in te stellen dat hij op bepaalde tijden geen berichten ontvangt. Ook uitzetten is een optie die rust kan creëren. De behoefte hieraan zal per persoon verschillen. Iemand die ’s avonds goed kan werken, wil dan waarschijnlijk ook berichten ontvangen. Terwijl een ander om die tijd mogelijk juist rust wil. Hetzelfde principe geldt voor vrije dagen en vakanties. Soms is het nodig om dan bereikbaar te zijn, maar vaak hoeft het niet.
  • Werken met een mobile device kan ook invloed hebben op de balans tussen werk en privé. Zowel in positieve zin (handig combineren van werk en privé) als in negatieve (altijd met je werk bezig zijn). Voorkom dat een mobile device negatieve effecten heeft op deze balans.

Voor leidinggevenden

  • Voorkom dat werknemers langdurig in ongezonde houdingen met een mobile device werken. Het is hun verantwoordelijkheid om dit niet te doen. En het is de verantwoordelijkheid van hun leidinggevende om ze hier op te wijzen en aan te spreken. Denk daarbij ook aan deze speerpunten bij gedragsverandering.
  • Maak heldere afspraken met werknemers over bereikbaarheid op tijden dat zij niet op kantoor zijn. Voorkom dat werknemers het gevoel krijgen dat ze altijd en overal bereikbaar moeten zijn. Houd hierbij ook rekening met de beschermende bepalingen van de Arbeidstijdenwet:
    • Minimale onafgebroken rust van 11 uur per dag;
    • Recht op pauze na uiterlijk 5,5 uur werk;
    • Eerbiediging weekendrust;
    • Maximaal 12 uur per dag en 60 uur per week werken.

Voor arboprofessionals en OR-leden

  • Doe voldoende kennis op over wat werken met een tablet, of smartphone risicovol maakt. Lees er meer over in de achtergrondinformatie.
  • Mobile devices zijn zeer geschikt om op iedere plek kortdurend eenvoudig beeldscherm- en leeswerk te doen. Tablets zijn vrijwel nooit geschikt voor al het beeldschermwerk dat een werknemer doet.
  • Wil de werkgever actief beleid voeren op het gebruik van tablets, beoordeel dan zorgvuldig voor welke taken deze apparaten wel en niet geschikt zijn. Voor het lezen van vergaderstukken en agendabeheer zijn ze prima, voor werken met sommige softwareprogramma’s juist niet.
  • Hebben collega’s een mobiele telefoon van het werk, overweeg dan een telefoon waar twee simkaarten in zitten. Eén voor zakelijk en één voor privégebruik. Zo kan de gebruiker zijn bereikbaarheid zowel privé als op het werk zelf regelen.
  • Zorg dat werknemers voorlichting krijgen over de risico’s (fysiek en mentaal) van mobile devices. Geef concrete tips om overbelasting en verslaving te voorkomen. En maak duidelijk wat een werknemer kan en moet doen als het onverhoopt toch zover komt. Werknemers veranderen hun gedrag vaak niet vanzelf. Lees meer over aandachtspunten bij succesvol veranderen.

Extra info en gerelateerde oplossingen