Regelmatige afwisseling met andere werkzaamheden kan klachten door langdurig beeldschermwerk (meer dan 5 à 6 uur per dag) voorkomen. Enkele mogelijkheden hiervoor zijn telefoneren of naar collega’s toelopen om te overleggen in plaats van te mailen, zelf koffie halen en kopieën maken. Het is goed om van deze mogelijkheden op de hoogte te zijn en eraan te wennen om ze op gepaste momenten te benutten. Daarbij is het zaak om het gezond verstand te blijven gebruiken. Soms een printje maken om iets door te lezen in plaats van dit vanaf het beeldscherm te doen, is aan te bevelen als afwisseling, maar tegelijkertijd belastend voor het milieu. Vanuit dat oogpunt dus liever geen grote stapels printen. Verder is het natuurlijk erg tijdrovend om voor ieder wissewasje naar een collega op een andere afdeling te wandelen. Doe dit liever bij een wat langer overleg, of spreek af het overleg te combineren met een lunchwandeling.
Waarom?
Vermindering van het aantal uren beeldschermwerk verkleint de kans op lichamelijke overbelasting en de risico’s van RSI/CANS en ziekteverzuim. Ook geeft het werknemers met beginnende klachten betere herstelkansen. Om het aantal uren beeldschermwerk te verminderen moet een organisatie oplossingen bedenken en/of voorlichting geven. Dit kost tijd en energie.
Deze eisen stelt de wet
De arbowet stelt geen wettelijke norm in het aantal uur beeldschermwerk per dag. Wel staat in het memorie van toelichting het advies om werknemers maximaal 6 uur per dag beeldschermwerk te laten verrichten als ze geen afwisseling hebben met andersoortige werkzaamheden.
Tevens stelt de arbowet dat beeldschermwerk op gezette tijden wordt afgewisseld door andersoortig werk of een pauze.
Voor het werken op een laptop zonder hulpmiddelen geldt een maximum van 2 uur per dag.
Dat houdt het volgende in
- De werkgever laat werknemers bij voorkeur niet langer dan 6 uur per dag achter de computer werken.
- Werknemers die langer dan 2 uur op een dag een laptop gebruiken, doen dit altijd met hulpmiddelen.
Dit zijn goede aanvullingen
- Geef werknemers voorlichting over de mogelijkheden en het belang van afwisselen in het werk;
- Stimuleer werknemers om beeldschermwerk af te wisselen met ander werk;
- Zorg dat werknemers niet meer dan één uur onafgebroken achter de computer zitten;
- Creëer een onderlinge sfeer waarbij leidinggevenden en collega’s zich vrij voelen om werknemers die te weinig afwisselen aan te spreken op hun gedrag;
- Bedenk dat goed voorbeeld doet volgen. Leidinggevenden hebben een voorbeeldfunctie in het afwisselen van werkzaamheden.
Praktische tips
De volgende tips kunnen helpen bij het terugdringen van het aantal uren beeldschermwerk.
Voor werknemers
- Zie ‘naar de printer lopen, koffie halen en kopieën maken’ niet als een vervelende onderbreking, maar als kansen om even van houding te veranderen en de ledematen te strekken. Verzamel deze werkzaamheden niet, maar spreid ze zo veel mogelijk over de dag.
- Kijken naar een beeldscherm betekent dat de oogspieren aanspannen. Geef die spieren ook rust door regelmatig even de verte in te kijken.
- Doe regelmatig rek- en strekoefeningen tijdens het werk. Uitgebreid een gymnastiekhouding aannemen is niet nodig. Dat kan ook relatief onopvallend door bijv. achterover te leunen op de stoel en op die manier de rug te rekken, de nek te strekken door naar het plafond te kijken, of over de schouder naar links of rechts te draaien met het hoofd N.B. Bij het uitvoeren van de oefeningen zijn de volgende aandachtspunten belangrijk:
- voer de oefeningen rustig uit;
- rek nooit tot het pijn gaat doen;
- als door een oefening meer pijn ontstaat, dan is stoppen de enige optie.
Voor leidinggevenden
- Geef werknemers voorlichting en training over mogelijkheden tot afwisseling. Zie de oplossing Voorlichting over gezond beeldschermwerk.
- Geef werknemers daarbij een actieve rol, met name in het zelf bedenken van mogelijkheden om beeldschermwerk af te wisselen met andere werkzaamheden.
- Bied mogelijkheden aan om handige software in te zetten, zoals pauzesoftware. Bekijk ook de maatregel ‘pauzes bij beeldschermwerk’.
Extra info en gerelateerde oplossingen
- De oplossing meer bewegen geeft handvatten om vóór, tijdens en na het werk meer te bewegen. De oplossing duurzame functies biedt daarnaast mogelijkheden om het aantal uren beeldschermwerk terug te dringen.
- Uitgebreide informatie en tips voor arboprofessionals zijn te vinden in de Multidisciplinaire Richtlijn computerwerk.
- Werknemers kunnen meer informatie vinden op de site van de FNV over RSI.
- Als een werknemer (incidenteel) meer dan 6 uur per dag beeldschermwerk verricht, is het belangrijk dat hij voldoende pauzes neemt.
- Ook thuis beeldschermwerk verrichten telt op bij het dagelijkse aantal uren beeldschermwerk. Het is belangrijk om hier tijdens voorlichting ook aandacht aan te besteden.